گروه توسعه سرمایه‌گذاری پورش تاکنون فعالیت‌های بسیاری در حوزه صادرات و واردات داشته است. این فعالیت‌ها شامل جذب و اختصاص سرمایه و واردات ماشین‌آلات برای احداث و پیشبرد پروژه‌های تولیدی و صنعتی بوده است. یکی از این پروژه‌ها در حوزه صنعت پوست و چرم، واردات ماشین‌آلات و راه‌اندازی خط تولید کامل صنایع تولید چرم و سالامبور امید ویان واقع در استان همدان است.
در ادامه این مطلب سعی کرده‌ایم صنعت پوست و چرم را معرفی کنیم و تجربیات خود در این زمینه را در اختیار شما بگذاریم.
معرفی صنعت پوست و چرم
پوست حیوانات از زمان‌های دور، استفاده‌های مختلف داشته است. در طی سال‌ها انسان‌ها توانستند پوست را تبدیل به چرم کنند. چرم در تولید لباس یا زره استفاده می‌شده و بیشترین استفاده آن مربوط به پوشاک بوده است. پوشاک یکی از نیازهای اساسی انسان است.
موارد استفاده از چرم در طول زمان بیشتر شده و امروزه حتی در ساخت بسیاری از وسایل تزئینی نیز استفاده می‌شود. تزئیناتی مثل تودوزی خودرو، قاب گوشی، بند ساعت، کفش، کت، کیف دستی، کیف پول، جلد کتاب، مبلمان و… با چرم ساخته می‌شوند.
چرم در واقع پوست حیواناتی است که با دباغی، از یک ماده فساد‌پذیر به یک ماده طبیعی غیر قابل فساد، تبدیل شده است. البته پوست هر نوع حیوانی برای استفاده خاصی مناسب است. ضخامت و توانایی تحمل هر چرمی با دیگری متفاوت است.
چرم از پوست پستانداران یا پوست برخی خزندگان تهیه می‌شود. ولی بیشترین مقدار چرم از پوست گاو، گوسفند و بز به دست می‌آید. از پوست حیواناتی همچون شتر، اسب، کانگورو، شترمرغ، خوک، مار، مارمولک، کروکودیل، تمساح و حتی از پوست کوسه نیز چرم تهیه می‌شود.
انواع و اقسام مختلف پوست وجود دارد. هر کدام از لحاظ ظاهری و زیبایی با یکدیگر متفاوت و هر کدام دارای خواص مخصوص به خود هستند.
انواع چرم
چرم به سه دسته تقسیم می‌شود: چرم سبک، نیمه‌سنگین و سنگین.
چرم سبک از پوست حیواناتی همچون گوسفند، بز، بزغاله و بره تهیه می‌شود. به دلیل ظرافتی که این نوع چرم دارد، بیشتر در تولید لباس و دستکش استفاده می‌شود. اگر چرم از نظر کیفیتی در درجه پایین قرار داشته باشد به عنوان آستر مورد استفاده قرار می گیرد.
چرم نیمه‌سنگین از پوست حیواناتی همچون شترمرغ و کروکودیل به دست می‌آید که بیشتر جنبه تزئینی دارد و بسیار گران‌قیمت است.
چرم سنگین از پوست حیواناتی مانند گاو، گاومیش، گوساله و شتر تولید می‌شود. این چرم استقامت زیادی دارد و زیبا و چشم‌نواز است. این نوع چرم به دلیل استقامت بالا، در زیره و رویه کفش، کیف، تسمه‌های خودرو و… استفاده می‌شود.
دسته‌بندی دیگری از چرم‌ها بر اساس نوع دباغی آن‌ها صورت می‌گیرد. چرم گیاهی، مراکشی، اسپانیایی، روسی، یک رویه دانه‌دار، دانه‌دار کامل، جیر، اشبالت و… در این دسته‌بندی قرار می‌گیرند.
کد آیسیک دباغی در وزارت صنعت، معدن و تجارت ۱۹۱۱ است و شامل چندین زیرشاخه بر اساس مراحل انجام شده روی پوست و نوع پوست می‌شود.
مراحل ساخت چرم
تولید چرم از پوست شامل چند مرحله است:
شست‌وشو و خیساندن: در این مرحله پوست‌ها را در آب سرد قرار می‌دهند تا خون و نمک آن خارج شود. هرچه زمان خیساندن طولانی‌تر شود به همان نسبت کیفیت چرم بهتر خواهد شد.
البته می‌توان از آب گرم نیز استفاده کرد ولی آب گرم باعث کاهش مرغوبیت چرم خواهد شد.
آهک‌زنی: در این مرحله به پوست‌ها آهک زده می‌شود. در واقع این عمل برای آن صورت می‌گیرد که موها سست و باقی‌مانده چربی و گوشت از چرم جدا شود.
لش‌زدایی: در این مرحله مواد اضافی را از پوست با وسیله دستگاه لش جدا می‌کنند.
موگیری: در این مرحله پوست را در مواد مخصوص به مدت یک شبانه روز می‌خوابانند و در دستگاه‌هایی مخصوص یا با دست موها را از پوست جدا می‌کنند.
آنزیم‌دهی: در این مرحله برای کاهش PH پوست موادی زده می‌شود تا PH آن کاهش یابد، این عمل باعث می‌شود که آهک موجود در پوست خارج شود.
تراش دادن چرم: در این مرحله چرم را با ضخامت‌های مختلف برش می‌دهند.
رنگ‌آمیزی: در این مرحله چرم‌ها را با رنگ‌های تعیین شده، رنگ‌آمیزی می‌کنند.
چرم به صورت‌های مختلف به بازار عرضه می‌شود. سالامبور، وت بلو، کراست، دایکراست و… پوست‌هایی هستند که تمام مراحل چرم‌سازی روی آن‌ها انجام نگرفته است. در واقع قسمت‌هایی از مراحل چرم‌سازی روی آن‌ها انجام شده که دارای ارزش افزوده پایینی است.
اگر چرم به صورت سنتی تولید شود به نسبت هزینه‌های کمتری خواهد داشت. ولی اگر تولید مکانیزه باشد، هزینه ماشین‌آلات بسیار زیاد خواهد بود.
می‌توان تولید چرم را نیمه‌مکانیزه کرد و قسمتی از هزینه‌ها را کاهش داد. نوع تولید، هزینه‌های سرمایه‌گذاری را تغییر خواهد داد.
بررسی وضعیت صنعت پوست و چرم ایران
با توجه به آمار اعلام شده از سوی انجمن صنایع چرم ایران، ۵-۶درصد بازار جهانی صادرات چرم به ایران تعلق دارد. از این مقدار، بالغ بر ۴-۵درصد مربوط به پوست گوسفند و ۱درصد مربوط به پوست گاو است.
بیشترین میزان تولید پوست کشور مربوط به استان‌های تهران، مشهد و تبریز است.
پوست گاو با ۲۲میلیون جلد رتبه نخست، پوست گوسفند با ۱۸میلیون جلد و پوست بز با ۷میلیون جلد رتبه‌های دوم و سوم تولید پوست در کشور هستند.
سالانه حدود ۱۸میلیون جلد پوست گوسفندی به سالامبور تبدیل می‌شود و صادرات آن تنها به میزان ۴۵میلیون دلار برای کشور ارزآوری دارد.
این در حالی است که اگر این میزان پوست به چرم تبدیل شود، ۲۱۰میلیون دلار و اگر تبدیل به لباس، کیف و انواع محصولات چرمی شود، بیش از ۸۰۰میلیون دلار برای کشور ارزآوری خواهد داشت.
همچنین، تولید هر جلد پوست، برای ۷ نفر، تولید چرم برای ۳۵ نفر و تبدیل آن به محصولات چرمی برای ۲۰۰ نفر اشتغال‌زایی خواهد داشت.
در این بین، ۱۰درصد از چرم سبک تولید کشور در داخل مصرف و ۹۰درصد دیگر به خارج صادر می‌شود. ۵۰درصد چرم صادراتی سالامبور است و آنچه برای تولید داخلی می‌ماند، کیفیت چرم صادراتی را ندارد.
مشکلات صنعت پوست و چرم ایران
کمیته ویژه‌ای در وزارت صنعت در دولت برای بررسی حوزه صنعت پوست و چرم تشکیل شده است. این کمیته برخی مشکلات این صنعت را بررسی و به شرح زیر ذکر کرده است.
فرسوده بودن ماشین‌آلات
نبود آموزش‌های تخصصی
بالا بودن هزینه‌های تولید
مشکل تأمین منابع مالی
نبود برند ملی
نبود شرکت‌های توزیعی تخصصی
کمبود استادکار و متخصصان طراحی
مشکل کیفیت و تنوع چرم‌های تولید داخل
نبود ثبات قیمت مواد اولیه در بازار
کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش تولیدکنندگان چرم مصنوعی
مشکلات مربوط به واردات پوست سنگین
مشکلات مربوط به تعرفه‌های مواد شیمیایی و زیرساخت‌ها.
برای سرمایه‌گذاری در صنعت پوست و چرم چگونه اقدام کنیم؟
سرمایه‌گذاران برای ورود به این صنعت نیازمند اخذ جواز تأسیس به منظور احداث کارخانه در شهرک‌های صنعتی شهر مدنظر خود هستند.
همچنین بعد از اخذ جواز تأسیس، اگر مایل به استفاده از تسهیلات بانکی برای احداث یا توسعه واحد صنعتی خود باشند، نیازمند طرح توجیهی هستند تا بتوانند به بانک عامل ارائه دهند.
تمام خدمات ذکر شده از ابتدای کار، اخذ جواز تأسیس، اخذ پروانه بهره‌برداری، مشاوره برای راه‌اندازی خط تولید، مطالعات امکان‌سنجی و… خدماتی است که در گروه توسعه سرمایه‌گذاری پورش در اختیار شما قرار می‌گیرد.